Otwarcie Parku im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera

Zdjęcie dla kartki: Otwarcie Parku im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera Blur dla zdjęcia do kartki: Otwarcie Parku im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera

Fot. NAC

26 czerwca 1938

Na przyłączonych do Warszawy w 1916 r. przedmieściach oprócz nowych dróg i domów mieszkalnych powstawały także nowe parki. Jednym z nich był park założony w miejscu carskich fortyfikacji otaczających miasto – pomiędzy ulicą Ursynowską a Odyńca. Otrzymał on imię tragicznie zmarłego w 1936 r. generała Gustawa Orlicz-Dreszera.

Przekształcona w twierdzę przez Rosjan w XIX w. Warszawa została otoczona dwoma pierścieniami fortów. Wewnętrzny pierścień składał się z fortów połączonych wałem ziemnym poprzedzonym rowem, a wzdłuż wału biegła droga umożliwiająca łatwe przemieszczanie się wojsk w przypadku oblężenia. W okresie międzywojennym miasto stanęło przed koniecznością zagospodarowania pofortecznych terenów oraz umocnień pomiędzy nimi. Międzyforteczne drogi zostały przekształcone w ulice – takimi ulicami jest zarówno ul. Ursynowska i Racławicka na Mokotowie, Korotyńskiego i Śmigłowcowa na Ochocie, ale także ul. Waldorffa na Bemowie. Większość wałów między fortami zlikwidowano. Tylko niektóre forty splantowano, większość z nich przetrwała do obecnych czasów.

Teren po dawnych umocnieniach na zachód od ul. Puławskiej przeznaczono na park miejski. Równolegle do ul. Ursynowskiej wytyczono ul. Odyńca, która gdyby istniała wcześniej, biegłaby na zewnątrz carskich fortyfikacji. Decyzją Magistratu zostały one splantowane, postanowiono także zlikwidować znajdujący się w tej okolicy fort M-Cze (Форт М-Ч), którego jedynym śladem jest przebieg ulicy Czeczota.

W pasie pomiędzy nowymi ulicami powstał niewielki park, ciągnący się do ul. Krasickiego. Uroczystość otwarcia parku była związana z Dniami Morza, organizowanymi przez Ligę Morską i Kolonialną. Zmarły tragicznie w katastrofie lotniczej pod Gdynią-Orłowem w lipcu 1936 r., w latach 1930-36 był prezesem tej organizacji społecznej.

W dalszej części planowanego parku, ciągnącej się aż do al. Niepodległości planowano budowę placów zabaw dla dzieci. Warszawski Dziennik Narodowy w lipcu 1938 r. donosił: „Raj dla dzieci utworzony ma być w parku Dreszera przy ul. Puławskiej. […] Duże place przeznaczone są na miejsce zabaw dla dzieci, które będą miały możność przebywania na świeżym powietrzu w pięknie, nowocześnie urządzonym ogrodzie.” Wybuch II wojny św. stanął jednak na drodze realizacji tych planów. Ogród Jordanowski przy parku Dreszera powstał dopiero w 1946 r., zaś obecny jego kształt jest efektem prac remontowo-modernizacyjnych ukończonych w 1996 r.

Docelowo park miał sięgać ul. Wołoskiej, jednak tu na drodze stały ogródki działkowe: „[…] w razie likwidacji ogródków działkowych w kwietniu r.b. [1938] między ul. Ursynowską a Odyńca, będą kontynuowane prace nad przedłużeniem parku im. Dreszera w kierunku ul. Wołoskiej.” Likwidacja ogródków jednak nie nastąpiła – istnieją wzdłuż ulicy Odyńca po dziś dzień.

Cyt. z „Raj dla dzieci”: Warszawski Dziennik Narodowy, 14 lipca 1938

Pogrzeb gen. Orlicz-Dreszera i innych ofiar katastrofy samolotu (1936)


Zobacz więcej materiałów Polskiej Kroniki Filmowej na stronie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej.

Mapa

Fotografia:

Uroczystość otwarcia parku im. generała Orlicz-Dreszera na Mokotowie - Fot. NAC

Materiały dodatkowe