13 marca 1891
Rubaszna satyra przedstawiona na powyższej grafice wskazywała jednak na poważny problem, trapiący XIX-wiecznych lekarzy, publicystów i... moralistów*: brak należytej higieny. Całe uczone tomy poświęcano edukacji w tym zakresie, jednak potrzeba dbania o higienę z trudem przebijała się do społecznej świadomości. Jeszcze w latach 20. XX wieku tak zalecano dbać o higienę, punktów 4-6 radzimy nie praktykować w zalecanej częstotliwości:
1. Myj ręce wodą z mydłem kilka razy dziennie, zwłaszcza zaś przed każdym jedzeniem; twarz, szyję i górną cześć tułowia myj rano i wieczorem, paznogcie czyść szczoteczką.
2. Zęby czyść szczoteczką i proszkiem po obiedzie wieczorem; rano płucz jamę ustną wodą.
3. Paznogcie obcinaj dwa razy na tydzień.
4. Bieliznę zmieniaj dwa razy na tydzień, na noc zmieniaj koszulę.
5. Kąp się przynajmniej raz na dwa tygodnie.
6. Głowę zmywaj co dwa tygodnie, czesz włosy gęstym grzebieniem i szczotką.
7. Jedz powoli, żuj dokładnie pokarmy, po obiedzie z pół godziny spocznij.
8. Nie pij nigdy wódki, piwa, wina, mocnej herbaty, mocnej kawy, za napój używaj czystej wody, lekkiej herbaty lub mleka. Nie pal nigdy tytoniu.
[...]
Źródło:
Najważniejsze przepisy hygjeniczne, druk ulotny z lat 20-ych
*Teodor Trepplin, polski propagator zasad higieny, lekarz, podróżnik, uczestnik powstania listopadowego, postać niezwykle barwna, pisał w 1857 roku:
Badawcze oko filozofa nie może odkryć granic pomiędzy życiem materyjalnem a moralnem człowieka, choć one zdają się na pozór tak wydatne, a lekarz filantrop choćby nie był filozofem zdającym sobie w każdej chwili rachunek z swych myśli i powinności, gdy się znajduje na pograniczu na którem się snują niepewne, sztuczne miedze pomiędzy działaniem duszy i ciała, pyta się swego serca, i śmiało przekracza nieznane niwy. I dobrze robi, gdyż ocalić ciało i rozum, pełne zdrowie człowieka, jest jego powinnością.
Źródło:
Teodor Tripplin, Higiena polska czyli sztuka zachowania zdrowia, przedłużenia życia i uchronienia się od chorób, zastosowana do użytku popularnego ze szczególnym poglądem na okoliczności w naszym kraju i klimacie wpłynąć mogące na tworzenie się słabości, cierpień i chorób, Warszawa 1857.
Fotografia:
Dla kogo? - rysunek satyryczny - Źródło: Facet: wesoły kalendarzyk na 1891 rok, Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa, domena publiczna
