24 maja 1968
Tego dnia miało miejsce największe w okresie 1945-1989 starcie z milicją. Zamieszki na Stadionie Dziesięciolecia rozpoczęły się podczas finału XXI Wyścigu Pokoju, trwały 20 godzin. Rannych zostało ponad 100 osób.
Bezpośrednią przyczyną wybuchu zamieszek była informacja o tym, iż na czele peletonu jadą kolarze radzieccy. W zaledwie dwa miesiące od marcowego kryzysu polityczno-społecznego, wiadomość ta prawdziwie rozwścieczyła zasiadającą na trybunach stadionu publiczność. Bójka pijanego kibica z policjantem szybko przerodziła się w regularną bitwę. Wezwane przez siedzącego na trybunach Józefa Cyrankiewicza formacje ZOMO, nie dały rady szybko ugasić zamieszek, ponieważ większość funkcjonariuszy przebywała na urlopie po "ciężkim" marcu.
Tak wydarzenia wspominał Walery Namiotkiewicz, sekretarz Gomułki:
Siedziałem obok trybuny honorowej. Niedaleko mnie Tadeusz Pietrzak — komendant główny Milicji. Oczekiwanie na kolarzy trwało ok. trzech godzin. Co jakiś czas spiker opowiadał o sytuacji na trasie. Wyglądało na to, że wygrywają Rosjanie. Pod wpływem tych meldunków stadion zaczynał coraz bardziej szumieć, a gdy przyjechali kolarze, panował już zupełny bałagan. Na nieszczęście wygrał kolarz radziecki. Oczywiście posypały się butelki. (…) Ktoś kazał wyprowadzić batalion ZOMO na murawę i otoczyć kolarzy.
Poniżej notatka MSW z 1968 roku z zajść na stadionie:
Podczas zakończenia XXI „Wyścigu Pokoju”, na Stadionie X-lecia w Warszawie doszło do zakłóceń porządku publicznego ze strony elementów chuligańskich, podekscytowanych zwycięstwem drużyny polskiej. Grupy wyrostków i chuliganów, mimo przeciwdziałania sił porządkowych i MO, wdarły się na płytę stadionu, dezorganizując porządek imprezy. Podchmieleni chuligani, w niektórych sektorach, rzucali na boisko i na publiczność butelki, kamienie i inne twarde przedmioty powodując narastanie wzburzenia. Około godziny 19.00, część agresywnej publiczności (około 3.000 osób) zgromadziła się przed budynkiem Państwowego Przedsiębiorstwa Imprez Sportowych, zagrażając porządkowi publicznemu. Około godziny 20.00 porządek został przywrócony przy użyciu siły przez pododdziały ZOMO.
Źródło:
Zabawy dawnej Warszawy: Magia Wyścigu Pokoju
Dramatyczny finał „Wyścigu Pokoju”
Mapa
Fotografia:
Finał Wyścigu Pokoju na Stadionie Dziesięciolecia w roku 1961 - Fot. Zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego
