12 września 1988
Popiersie artysty stanęło przed wejściem do parku Skaryszewskiego. Jest jednym z nielicznych warszawskich upamiętnień tego wybitnego Polaka, któremu miasto zawdzięcza jeden z najbardziej ekskluzywnych hoteli, a Polska odzyskanie niepodległości w 1918 r.
Niestety popiersie odsłonięte na głównej osi parku, przy wejściu do „Skaryszaka”, jest pomnikiem trochę zapomnianym. Powstało dzięki staraniom Towarzystwa Przyjaciół Warszawy. Autorem rzeźby jest Stanisław Sikora, a jej fundatorami byli Janina i Zbigniew Porczyńscy.
Paradoksalnie, znacznie lepiej są przez warszawiaków kojarzone miejsca upamiętniające Amerykanów, u których Paderewski wyjednywał poparcie dla odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 r. Takim miejscem jest skwer Herberta Hoovera przy Krakowskim Przedmieściu, nazwany imieniem szefa Amerykańskiej Administracji Pomocy, który organizował dla Polski pomoc humanitarną w czasie I wojny i po 1918 r. Dzięki niemu do kraju napłynęły tony żywności, odzieży i lekarstw, a także wsparcie gospodarcze dla odradzającej się Rzeczpospolitej. Innym takim punktem na mapie jest plac Woodrowa Wilsona, oficjalnie przez okres PRL zwany placem Komuny Paryskiej, ale mimo to zawsze potocznie zwany placem imienia prezydenta USA, który apelował na forum światowym o odzyskanie przez Polskę niepodległości.
I. J. Paderewski, wielki artysta i patriota, ale także polityk, którego pobyt w Poznaniu w 1918 r. stał się iskrą zapalną do wybuchu Powstania Wielkopolskiego, i który w styczniu 1919 r. został mianowany premierem, za życia został w Warszawie uhonorowany jedynie parkiem. Jego imię otrzymał w 1929 r. popularny Park Skaryszewski. Na jego terenie planowano także ustawić pomnik artysty. Odlana w 1939 r. rzeźba musiała jednak zostać ukryta w związku z wybuchem wojny, potem przez wiele lat stała na dziedzińcu Muzeum Narodowego, w 1978 r. została ustawiona przy ul. Okólnik, a dopiero w 1985 r. stanęła na obecnym miejscu, przy wejściu do Parku Ujazdowskiego.
Na fali zmian nazw po 1945 r. park Skaryszewski utracił swojego patrona. Dopiero około 1980 r. przywrócono mu przedwojenne imię. Prawdopodobnie ze względu na tak długą przerwę, większość warszawiaków bez wahania wskaże obecnie gdzie jest „Skaryszak”, a zapytani o park Paderewskiego rozłożą bezradnie ręce.
Natomiast za najbardziej trwały „pomnik” Paderewskiego w Warszawie można uznać hotel Bristol, który powstał z jego funduszy, podobnie jak budynek rotundy przy ul. Karowej , w której prezentowano obraz Jana Styki „Golgota”. Innym miejscem związanym nierozerwalnie z Paderewskim jest gmach Filharmonii, w którego powstanie artysta mocno się angażował, co znalazło swój finał w udziale artysty w koncercie inaugurującym jej działalność.
Co ciekawe, imieniem Ignacego Jana Paderewskiego nie została nazwana żadna ważna ulica w mieście. I prawdopodobnie tak już pozostanie, gdyż jest już w Warszawie jedna ulica nosząca to imię – w dzielnicy Rembertów, wyróżniająca się jedynie tym, że w pewnym momencie staje się drogą leśną, którą biegnie granica Warszawy…
Mapa
Fotografia:
Popiersie Ignacego Jana Paderewskiego w Parku Skaryszewskim - Fot. Adrian Grycuk/Wikimedia Commons
