10 grudnia 1937
Tablica upamiętniała krótki pobyt Napoleona w Warszawie w grudniu 1812 r., kiedy to wracał z zakończonej klęską inwazji na Rosję.
W okresie międzywojennym wyraźnie dawało się odczuć nastroje profrancuskie. W 1923 r. francuski marszałek Ferdynand Foch został mianowany marszałkiem Polski. W tym samym roku jego imieniem została nazwana obecna ul. Moliera. Na znacznie szerszą skalę upamiętniono Cesarza Francuzów – Napoleona Bonaparte. W 1921 r. jego imieniem nazwano plac Warecki (obecny pl. Powstańców Warszawy), na którym odsłonięto także popiersie Napoleona. Drugi pomnik Cesarza odsłonięto w 1923 r. na dziedzińcu Wyższej Szkoły Wojennej przy ul. Koszykowej.
W porównaniu z pozostałymi upamiętnieniami, tablica odsłonięta w 1937 r. na Hotelu Angielskim przy ul. Wierzbowej była czymś znacznie skromniejszym. Ale też i powód zatrzymania się Napoleona w warszawskim hotelu nie łączył się z żadnym chwalebnym wydarzeniem. Wręcz przeciwnie – Napoleon zatrzymał się przy ul. Wierzbowej incognito, w czasie powrotu z zakończonej sromotną klęską inwazji na Rosję. Wprawdzie we wrześniu 1812 r. zdziesiątkowane wojska francuskie wkroczyły do Moskwy, ale nie zakończyło to wojny. W październiku, wobec nadchodzącej zimy, Napoleon rozkazał swoim wojskom odwrót. Nękane przez oddziały rosyjskie, śniegi i mrozy stawały się coraz mniej liczne. Na początku grudnia 1812 r. z Rosji wycofywało się zaledwie kilkanaście procent Wielkiej Armii, która pół roku wcześniej rozpoczęła inwazję. Pozostała część albo zginęła, albo trafiła do niewoli.
Przejeżdżając przez Warszawę Napoleon zatrzymał się w Hotelu Angielskim. Został on założony na początku XIX w. w wyniku przebudowy starszego budynku, powstałego w latach 50-tych XVIII w. z inicjatywy Henryka Brühla, właściciela pałacu po drugiej stronie ulicy. Według relacji pobyt Napoleona w hotelu miał trwać zaledwie kilka godzin.
125 lat później, w 1937 r. odsłonięto tablicę upamiętniające ten warszawski epizod z życia Napoleona. W uroczystości brali udział: marszałek Edward Śmigły-Rydz, ambasador Francji Leon Noël, prezydent Warszawy Stefan Starzyński oraz przedstawiciele władz wojskowych i generalicji.
Tablica na hotelu wisiała niespełna dwa lata. Budynek został poważnie uszkodzony na początku II wojny światowej a jego ruiny rozebrano na przełomie 1939 i 1940 roku.
Źródła:
Historya Hotelu Angielskiego w Warszawie i opis pobytu w nim cesarza Napoleona I w 1812 r., Warszawa 1914.
Kurjer Warszawski: wydanie wieczorne, 1937, nr 339
Mapa
Fotografia:
Tablica pamiątkowa ku czci cesarza Napoleona na gmachu hotelu Angielskiego przy ulicy Wierzbowej 6 w Warszawie - Fot. NAC
