29 maja 1932
W obecności noblistki uroczyście otwarto Instytut Radowy im. Marii Skłodowskiej-Curie przy ulicy Wawelskiej, placówkę mającą leczyć choroby nowotworowe radem oraz prowadzić dalsze badania naukowe w tej dziedzinie. Powstanie Instytutu było jednym z największych marzeń Marii Skłodowskiej-Curie, które udało się zrealizować dzięki wsparciu Państwa Polskiego, składkom publicznym, oraz pieniądzom zebranym w Stanach Zjednoczonych.
Budowa Instytutu rozpoczęła się w 1925 r. uroczystością położenia kamienia węgielnego, w której wzięła udział Skłodowska oraz prezydent RP Stanisław Wojciechowski. Inwestycja poprzedzona była staraniami o zebranie funduszy, zarówno w kraju jak i za granicą. Już w 1921 r. Skłodowska pisała do Ignacego Jana Paderewskiego: „Mam nadzieję, że środki niezbędne do utworzenia nowoczesnego Instytutu da się znaleźć częściowo w Polsce, przy współpracy Rządu, miasta Warszawy i narodu. […] Szczególnie cenna byłaby pomoc [Polaków z Ameryki] polegająca na zakupieniu wystarczającej ilości radu.”
Prace budowlane na działce podarowanej przez Uniwersytet Warszawski przeciągały się, m.in. właśnie ze względów finansowych. Wsparciem były składki osób prywatnych oraz instytucji państwowych. Sprzedawano znaczki i cegiełki. Także za granicami Polski - w 1929 r. Skłodowska odbyła podróż do Stanów Zjednoczonych, gdzie za zebrane pieniądze zakupiono 1 gram radu dla Instytutu. Uroczystego przekazania klucza do szkatułki z radem dokonał prezydent USA Herbert Hoover.
W imieniu noblistki budową zespołu czterech budynków w Warszawie kierowała jej siostra - Bronisława Dłuska. Prace udało się ukończyć dopiero w styczniu 1934 r., kiedy to przyjęto pierwszego pacjenta. Oficjalne otwarcie części medycznej Instytutu odbyło się dopiero w maju, gdy do Warszawy przyjechała Maria Skłodowska-Curie. W uroczystości wziął udział także prezydent RP – Ignacy Mościcki oraz francuski lekarz, pionier radioterapii, dyrektor Instytutu Radowego w Paryżu - Claudius Regaud.
Na pamiątkę uroczystości na skwerze przed Instytutem Maria Skłodowska-Curie posadziła drzewo - jawor, które po dziś dzień rośnie przed gmachem, na cześć noblistki nadano mu imię "Maria". Niestety, mimo że w zespole budynków przygotowano mieszkanie dla Skłodowskiej, to nie dane jej było zamieszkać w rodzinnym mieście. Jej przyjazd w 1932 r. był ostatnią wizytą w Warszawie przed śmiercią w 1934 r.
W 1935 r. przed Instytutem odsłonięto pomnik Marii Skłodowskiej autorstwa Ludwiki Nitschowej. Dziś dawny gmach Instytutu Radowego należy do Centrum Onkologii. W budynku mieści się także Muzeum Instytutu Radowego Towarzystwa Marii Skłodowskiej-Curie, gdzie można zwiedzać między innymi oryginalne pomieszczenia dawnego Instytutu Radowego.
Mapa
Fotografia:
Otwarcie Instytutu Radowego, 29 maja 1932 - Fot. Jan Binek/NAC
