29 listopada 1918
„Każdy z gości obowiązany jest spoglądać na poetów z odpowiednim szacunkiem” – to jeden z punktów regulaminu kawiarni założonej przez J. Tuwima, A. Słonimskiego, J. Lechonia i T. Raabe.
Otwarcie kawiarni literackiej w dniu 29 listopada 1918 r. poprzedziła akcja reklamowa, w czasie której rozdawano ulotkę zawierającą zaproszenie na inauguracyjny wieczór, oraz szczegółowy regulamin obowiązujący w lokalu. Pomysł na jego powstanie przywiózł z Rosji Tadeusz Raabe, który namówił młodych poetów na stworzenie miejsca podobnego do moskiewskich kawiarni poetów.
Także forma wystroju nawiązywała do moskiewskich wzorców i jak wspominał ją w późniejszych latach Tuwim, była artystyczną manifestacją: „Ściany obmalowane przez Świdwińskiego i Witkowskiego szalały barwami, skłębieniem półpostaci i ćwierćtwarzy, dwułomów i sześciodachów, świadczyły o nowym patrzeniu, dawały perspektywę w ruchu i niespodziane wyskoki myśli malarskiej w strzępach i fragmentach rzeczywistości. Futuryzm! Nowa sztuka! Jakże dziś uprzykrzone i jak wtedy nowe i pociągające było to wszystko!”.
W przepełnionej sali przy Nowym Świecie 57 swoje wiersze deklamowali zarówno założyciele kawiarni, jak i osoby z grona publiczności. W ten sposób ujawnił się m.in. talent Kazimierza Wierzyńskiego. Gwiazdą restauracji była także recytatorka Maria Morska. Przez dwa miesiące „Pod Pikadorem” odbył się szereg wieczorów poetyckich, które spotkały się z entuzjastycznym odbiorem publiczności oraz prasy.
Niestety popularność lokalu przyczyniła się do jego szybkiego zamknięcia. W styczniu 1919 r. poeci zdecydowali się przenieść kawiarnię do większego miejsca. Wybór padł na tzw. Jamę, czyli lokal w piwnicach Hotelu Europejskiego, w narożniku od strony ul. Ossolińskich (ówcześnie pod nazwą Czysta) i placu Piłsudskiego (ówcześnie pl. Saskiego). Miejsce okazało się jednak droższe, gorzej położone, co, w połączeniu z napiętą sytuacją polityczną, doprowadziło do spadku zainteresowania poezją i w efekcie do zamknięcia kawiarni w marcu 1919 r.
Nie zraziło to jednak poetów spod Pikadora do dalszej działalności literackiej – już w grudniu odbyło się pierwszy wieczór autorski grupy literackiej, która za nazwę obrała sobie nazwę rzeki opływającej mityczną Troję – Skamander.
Mapa
Fotografia:
Kamienica przy ul. Nowy Świat 57 w Warszawie - Wikimedia Commons
