11 lipca 1928
Po bardzo wielu perypetiach i z dużym opóźnieniem podwarszawska fabryka Ursus wreszcie przekazała do użytku pierwszą partię 52 samochodów ciężarowych. 11 lipca 1928 sam prezydent Ignacy Mościcki wraz Zygmuntem Słomińskim, prezydentem Warszawy, odwiedzili Ursus, aby dokonać uroczystego odbioru – obecność głowy państwa wskazywała jak ważne było to wydarzenia dla rządowej polityki.
Nie każdy wie, że początki fabryki Ursus niewiele mają wspólnego z traktorami. W 1893 siedmiu przyjaciół założyło spółkę, pieniądze miały pochodzić z posagów ich córek, stąd też pierwsze logo P7P, rozszyfrowywane jako Posag 7 Panien – taką nazwę nosi też dzisiaj jedna z ulic na terenie dawnego zakładu. Jednak oficjalna nazwa firmy to Towarzystwo Udziałowe Specyalnej Fabryki Armatur, właśnie z tej fabryki pochodziła lwia część zaworów wykorzystanych przez Lindleya do budowy systemu wodociągowego. Początkowo Towarzystwo miało swoją siedzibę i zakład produkcyjny na ulicy Siennej.
W 1902 rozszerzono asortyment produkcji o silniki stacjonarne, stąd też nowa nazwa: Towarzystwo Udziałowe Specyalnej Fabryki Armatur i Motorów. Już wtedy zaczęto nazywać fabrykę Ursusem, od imienia dobrotliwego siłacza, bohatera powieści Quo Vadis? Henryka Sienkiewicza (w 1905 roku autor otrzymał za nią Nobla). Oficjalnie nazwę Ursus wprowadzono w 1907 roku. Do 1920 fabryka rozwijała i udoskonalała dział produkcji silników, z zamiarem rozpoczęcia produkcji własnych ciągników gospodarczych. Silniki od 1910 roku produkowano w fabryce na ulicy Skierniewickiej na Woli. Produkowane przez Ursus silniki zasilały rynek rosyjski, Rosjanie widać tak bardzo przywiązali się do tych maszyn, że w 1915 roku – gdy w pośpiechu ewakuowali się z miasta – maszyny zdemontowali i wywieźli w głąb Rosji...
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i przełamaniu wielu trudności udało się fabryce znowu stanąć na nogi. Od 1922 zaczęto produkować nawet własne ciągniki, choć na licencji amerykańskiego Titana. Do 1927 roku wyprodukowano około 100-150 sztuk. Istnieją dowody, że sprawne sztuki tych maszyn służyły rolnikom jeszcze pod koniec lat 60.!
Tymczasem firma zaczęła się starać o przyznanie kontraktu na budowę samochodów ciężarowych dla polskiego wojska. Dzięki wojskowym gwarancjom otrzymała 500 tys. dolarów na rozwój linii produkcyjnej. We wsi Czechowice (dziś część Ursusa) zakupiono 87 tys. m² gruntów pod budowę ogromnej fabryki. Fabryka miała się składać z części produkującej samochody oraz z własnego zakładu metalurgicznego z odlewnią. Już w trakcie budowy krytykowano jednak władze zakładu za zbytnią megalomanię, przeinwestowanie zakładu w stosunku do krajowego zapotrzebowania – zaczęły pojawiać się opóźnienia w budowie. Dlatego też zamówione przez wojsko samochody, które miały być gotowy w 1926, udało się wyprodukować dopiero w 1928 roku.
Maszyny, które przekazano 11 lipca 1928, to samochody ciężarowe produkowane na włoskiej licencji firmy SPA, znane w Polsce jako URSUS typ A. Do 1931 wyprodukowano około 1300 sztuk tych samochodów – zarówno dla użytku wojskowego, jak i cywilnego.
Źródło:
Andrzej Glajzer, Samochody ciężarowe Ursus 1928-1930, Warszawa 2007.
Fotografia:
Prezydent Ignacy Mościcki z wizytą w fabryce Ursus - Fot. Archiwum Fabryki Ursus
