20 czerwca 1945
Tego dnia na ulice Warszawy wyjechał pierwszy po wojnie tramwaj. Jedynkę, bo taki numer nosiła pierwsza powojenna linia tramwajowa, uruchomiono na Pradze i prowadziła Radzymińską, Ząbkowską, Targową, Zamoyskiego i Grochowską.
Pierwszy tramwaj udało się poskładać z kilkudziesięciu części różnych tramwajów z praktycznie całkowicie zniszczonego taboru. Przez kolejne miesiące uruchomiono jeszcze pięć linii tramwajowych w prawobrzeżnej Warszawie, a we wrześniu 1945 wyruszył pierwszy tramwaj po lewej stronie Wisły. Problemy komunikacyjne w Warszawie jeszcze przez wiele kolejnych lat były jednak ogromne. Aby zwiększyć przepustowość tramwajów doczepiano do nich prowizoryczne wagony zrobione z naczep do ciężarówek. Jeżdżono pod gołym niebem, jednak nikomu to nie przeszkadzało. Praktykowano także jazdę na winogrono czy "na cycku", czyli na łączeniu wagonów.
Oto skargi pasażerów znalezione w ówczesnej prasie:
"Tłok w tramwaju dla człowieka, który czasami musi się gdzieś wybrać, jest rzeczą przykrą, ale raz na jakiś czas można wytrzymać. Lecz gdy ktoś, tak jak ja, codziennie musi jeździć z Pragi do Śródmieścia do pracy i później wracać do domu, naprawdę przechodzi to wytrzymałość nerwów normalnego człowieka. Gdy mam wsiąść w tramwaj, nie raz z rozpaczy rozkładam ręce. Mieszkam na Saskiej Kępie, pracuję na poczcie na Nowogrodzkiej. Rano, gdy tramwaj 25 przyjeżdża do Ronda Waszyngtona, jest tak oblepiony, ze o dostanie się nie ma co marzyć. Ale prawdziwie dantejskie sceny rozpoczynają się dopiero wieczorem przy powrocie. Róg Marszałkowskiej i Alei, gdzie zatrzymuje się tramwaj, tłumy ludzi oczekują gotowe w każdej chwili do szturmu. Nie ma dnia bez krzyków, awantur, ludzie niszczą sobie ubranie, tarmosząc się i szarpiąc. Nic dziwnego, ludzie wracają po pracy zmęczeni, podenerwowani, skorzy do kłótni. Czy naprawdę nie ma żadnego sposobu, by temu stanowi rzeczy zaradzić?"
Źródło:
Warszawa. Ballada o odradzającej się stolicy, red. Robert Maciej, Grzegorz Sołtysik, Warszawa 2015.
Linia Numer 1 | TRASBUS - Historia warszawskiej komunikacji miejskiej
Fotografia:
Przeładowany tramwaj na ulicy Marszałkowskiej, maj 1948 - Fot. Jerzy Baranowski/PAP
