30 marca 1970
30 marca 1970 rozpoczęła się jedna z najbardziej widowiskowych powojennych operacji architektonicznych, oto zamierzono przesunąć cały budynek: ważący około 8 tys. ton XVII-wieczny Pałac Lubomirskich.
Gmach już we wrześniu 1939 został dotkliwie uszkodzony (zob. załączniki), mimo to po wojnie udało się go odbudować. Teraz zaś postanowiono budynek przesunąć, niemal prostopadle do pierwotnego umiejscowieni, dokładnie o 74 stopnie. Dzięki temu budynek miał domknąć od zachodu Oś Saską, zastępując w tej funkcji nieistniejącą już Żelazną Bramę. Krytycy zwracają uwagę, że nie było to zbyt fortunne posunięcie...
Operacja przesunięcia przebiegała bardzo powoli i kosztowała niemało wysiłku. Najpierw należało wyburzyć oficyny przylegające do budynku, następnie odcięto nadziemną bryłę od fundamentów, jednocześnie wsuwając pod mury kraciastą platformę, to pozwoliło przesuwać budynek na specjalnie do tego celu skonstruowanych 16 szynach. Operacja trwała od 30 marca do 18 maja 1970.
Pomysłodawcą koncepcji przesunięcia Pałacu był gen. Marian Spychalski, pełniący funkcję Przewodniczącego Rady Państwa, z zawodu architekt, czynnie zaangażowany w utworzenie Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy. Kilka miesięcy później, po tragicznych wydarzeniach na Wybrzeżu w grudniu 1970, stracił stanowisko i wraz z resztą ekipy Gomułki został odsunięty na boczny tor.
Pałac Lubomirskich wraz z szynami do jego przesunięcia, został pieczołowicie odtworzony w Parku Miniatur Województwa Mazowieckiego, niestety makieta uległa zniszczeniu.
Mapa
Fotografia:
Przesuwanie Pałacu Lubomirskich w Warszawie - Źródło: fot. Grażyna Rutowska/Zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego
