7 czerwca 1945
Zrujnowane Stare Miasto zamieszkiwała po wojnie niezwykła staruszka, mieszkając samotnie w opustoszałej dzielnicy zajmowała się stworzeniami, którym udało się przetrwać wojenną zawieruchę - warszawskimi gołębiami.
Wspomina Irena Exner:
Wybrałam się do centrum i na Stare Miasto. Wyglądało to zupełnie niesamowicie, nie było tam żadnego ruchu – wybrałam się sama i przez całe dwie czy trzy godziny spaceru nie spotkałam żywej duszy. Na placu Zamkowym leżała rozbita kolumna Zygmunta, zamek był spalony. Próbowałam wejść głębiej, w kierunku rynku, ale tam były takie gruzy, że ścieżki szły na wysokości pierwszego piętra. Pustka zupełna, poza jednym jedynym miejscem – w uliczce prowadzącej z placu Zamkowego na Rynek Starego Miasta zobaczyłam dym wydobywający się spod ziemi – wystającą rurę, która stanowiła komin. Tam, w ocalałej suterenie zupełnie zwalonego domu, mieszkała stara żebraczka. Była znana z tego, że karmiła gołębie. Podobno specjalnie tam zamieszkała – by dokarmiać gołębie, które bez turystów nie miały co jeść.
Udało się zidentyfikować osobę słynnej gołębiarki. Była to Kazimiera Majchrzak, przed wojną pracowała jako urzędniczka w PKO, już wtedy opiekowała się staromiejskimi gołębiami, miała zwyczaj kupować im po 5kg karmy dziennie. Do swojego mieszkania na Piwnej 6 powróciła po wojnie. W 1946 ukazał się o niej artykuł w Życiu Warszawy, zjednując jej sympatię Warszawiaków, dzięki czemu samotna staruszka uzyskała pomoc materialną. Dzięki temu słynna gołębiarka wyprowadziła się ze Starego Miasta, zmarła wkrótce potem, zapewne w 1947 roku. Na jej cześć odbudowaną kamienicę przy Piwnej 6 nazwano Kamienicą Pod Gołębiami.
Postać gołębiarki weszła do kanonu postaci charakterystycznych dla powojennego krajobrazu stolicy. Gołębiarka, choć jest to inna osoba, pojawia się w filmie dokumentalnym Suita warszawska w reżyserii Tadeusza Makarczyńskiego z 1946.
Źródło:
Powroty. Warszawa 1945–46, wybór i opracowanie: Magda Szymańska, Wyd. DSH/KARTA, Warszawa 2015.
Artykuł o Kazimierze Majchrzak na stronie Wikipedii
Kronika Filmowa 8/1947: Warszawa zimą
Zobacz więcej materiałów Polskiej Kroniki Filmowej na stronie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej.
Mapa
Fotografia:
Gołębiarka na Starym Mieście, ul. Piwna. W głębi zabudowania dawnego klasztoru Augustianów oraz ruiny kościoła św. Marcina - Fot. PAP
