2 maja 1954
Tego dnia dał swoje pierwsze przedstawienie Studencki Teatr Satyryków, jedno z najbardziej inspirujących i kulturotwórczych zjawisk drugiej połowy lat 50. i lat 60. Z teatrem związani byli m.in. Stanisław Tym, Agnieszka Osiecka, Daniel Passent – jako autorzy tekstów, oraz tacy aktorzy jak Elżbieta Czyżewska, Zofia Merle, Krystyna Sienkiewicz, Krzysztof Kowalewski, Sława Przybylska i wielu innych. Pierwsze przedstawianie odbyło się w Domu Kultury „Energetyk” na Wybrzeżu Kościuszkowskim 37, studenci zagrali autorski program „To idzie młodość”. Popularność teatru wynikała z afirmacji komunistycznych ideałów, przy jednoczesnym poparciu dla swobody wypowiedzi i pełnej pasji krytycznej postawy wobec ludzi aktualnie sprawujących władzę. Konwencja kabaretu dawała możliwość bezpiecznej krytyki bez wchodzenia w otwarty konflikt z władzą. STS torował drogę, budował grunt dla października 1956 i późniejszej „małej stabilizacji”, wielu ludzi związanych z kabaretem angażowało się później w tworzenie opozycji demokratycznej.
Henryk Malecha tak pisał o profilu pierwszych przedstawień:
[...] Skecz "Na Uniwersytecie", który kończył pierwszą część programu, [stanowił] taką karykaturę zebraniomanii. Oryginalny, nasz własny numer zrobił furorę – opisywał dzień wolny od zajęć na uczelni, za to pełen zebrań, ukazując postępujące zmęczenie ich uczestników. [...] 2 maja 1954 roku odbyła się premiera składanki „To idzie młodość” Studenckiego Zespołu Satyrycznego, który następnego dnia po tym udanym występie nazwał się Studencki Teatr Satyryczny. Czternaście przedstawień odbyło się w Domu Kultury „Energetyk” przy Wybrzeżu Kościuszkowskim 37 jeszcze w maju i czerwcu, a więc w porze egzaminów. Graliśmy w soboty i niedziele. Piętnasty występ odbył się w Karpaczu, już w czasie wakacji. Fragmenty programu szły w radiu, część zespołu wystąpiła też w telewizji, mieszczącej się wówczas przy placu Wareckim (dzisiaj plac Powstańców Warszawy). Na pięćdziesięciolecie STS felietonista „Polityki” [Daniel Passent – przyp. DSH] napisał, że premiera była kompletną klapą. Dla nas pierwszym, ukochanym, choć niedoskonałym dzieckiem.
Pierwsze przedstawienia odbywały się w Domu Kultury „Energetyk” na Wybrzeżu Kościuszkowskim 37, później teatr dostał siedzibę w budynku przy al. Świerczewskiego 76B, w dawnym budynku należącym do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego – dziś to Aleja „Solidarności” 76B, obecnie mieści się tam Warszawska Opera Kameralna.
Źródło:
Jarosław Abramow-Newerly, Lwy STS-u, Warszawa 2005
Janusz Kowalczyk, Paweł Szlachetko, STS - tu wszystko się zaczęło, Warszawa 2014
Kronika Filmowa 6B/1969: Studencka satyra
Zobacz więcej materiałów Polskiej Kroniki Filmowej na stronie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej.
Mapa
Fotografia:
Kwiecień 1965, Warszawa. Grupa osób przed Studenckim Teatrem Satyryków (STS), z prawej widoczny plakat Międzynarodowego Forum Teatrów Studenckich. - Fot. Romuald Broniarek/KARTA
