1 sierpnia 1981
W 37 lat po powstaniu warszawskim, 1 sierpnia 1981, jego uczestnicy wreszcie zostali uhonorowani państwowymi odznaczeniami, specjalnie zaprojektowanymi na tę okazję Warszawskimi Krzyżami Powstańczymi. Na uroczystości w Teatrze Roma sam przewodniczący Rady Państwa - Henryk Jabłoński - wręczył 100 powstańcom nowe odznaczenia.
Jednak przez te 37 lat ci, którzy brali udział w powstaniu byli traktowani jako margines w środowisku kombatanckim. Dopiero powstanie Solidarności i niezależnych od władz badań historycznych umożliwiło rewaloryzację powstańczego zrywu. Znalazło to wyraz w ustawie z 3 lipca 1981 o ustanowieniu Warszawskiego Krzyża Powstańczego.
Warszawski Krzyż Powstańczy nadawany jest w szczególności:
1) żołnierzom wszystkich formacji powstańczych oraz żołnierzom innych formacji biorących czynny udział w walce powstańczej,
2) członkom Wojskowej Służby Kobiet, powstańczej służby zdrowia, prasy i informacji powstańczej oraz pozostałych powstańczych służb pomocniczych,
3) innym osobom wspomagającym bezpośrednio czyn powstańczy.
Wśród pierwszych uhonorowanych byli m. in.:
gen. bryg. Jan Mazurkiewicz ps. „Radosław” - dowódca Zgrupowania AK „Radosław”,
gen. bryg. Franciszek Kamiński ps. „Zenon” - komendant główny Batalionów Chłopskich, w 1944 r. służący w I Oddziale (Organizacyjnym) Komendy Głównej AK,
płk (od 1991 gen. bryg.) Maria Wittek ps. „Mira” - komendant Wojskowej Służby Kobiet,
Mieczysław Fogg ps. „Ptaszek”, słynny śpiewak, podczas Powstania służący w VI Oddziale (Biuro Informacji i Propagandy) Komendy Głównej AK,
Lesław Bartelski ps. „Saski” - oficer dyspozycyjny przy Komendzie V Obwodu Warszawskiego Okręgu AK - Mokotów, po wojnie autor wielu książek o Powstaniu.
Nowe odznaczenie zostało dostrzeżone nawet przez jedną z kapel rockowej Nowej Fali, do posłuchania poniżej.
TZN Xenna - Warszawski Krzyż Powstańczy (1981)
Źródło:
Warszawski Krzyż Powstańczy | Wikipedia
Fotografia:
Awers i rewers Warszawskiego Krzyża Powstańczego. Projekt odznaczenia autorstwa Edwarda Gorola - Fot. Stowarzyszenie Pamięci Powstania Warszawskiego 1944
