22 września 1964
Warszawskie ujęcie wody, technicznie noszące nazwę studni infiltracyjnej, jest największym w Europie tego typu rozwiązaniem pobierania wody do sieci wodociągowej. Niedawno obchodziliśmy półwiecze jego działania.
Prace przy budowie nowatorskiego ujęcia wody dla warszawskich wodociągów rozpoczęły się w 1952 r. W pierwszej kolejności powstała betonowa studnia o średnicy 11 metrów zagłębiona poniżej dna rzeki. Następnie ze studni wyprowadzono 15 drenów (metalowych dziurkowanych rur o długości 100 metrów każda) ułożonych 7,5 metra poniżej dna Wisły. Według pierwotnego założenia jedynym filtrem dla wody miała być warstwa piasku na dnie rzeki. Dość szybko jednak stwierdzono, że woda wymaga uzdatniania i do ciągu technologicznego dołączono odpowiednie instalacje. Dodatkowo stałymi towarzyszami „Grubej Kaśki” stały się „Chude Wojtki” – statki, które za pomocą wody pod wysokim ciśnieniem spłukują najbardziej zanieczyszczoną warstwę dna Wisły nad strefą ułożenia drenów.
W 1969 r. i w 1970 r., w związku ze zwiększającym się zapotrzebowaniem na wodę, oddano do użytku dwa dodatkowe ujęcia dla Wodociągu Praskiego – są to dwie mniejsze studnie o średnicy 6 metrów, działające na takiej samej zasadzie, co Gruba Kaśka. Mniejsza jest także liczba odchodzących od nich drenów – po 6. W odróżnieniu od najstarszej studni, stoją tuż przy brzegu Wisły, a nie w środku jej nurtu.
Co pewien okres warszawskie wodociągi organizują zwiedzanie „Grubej Kaśki”. Wtedy też zwiedzający dowiadują się, że aby dostać się do tej na pozór wolnostojącej konstrukcji, należy przejść przez 300 metrowej długości tunel poprowadzony pod dnem Wisły, który łączący ją z zabudowaniami Stacji Uzdatniania Wody zlokalizowanymi pomiędzy ulicą Wersalską a Lotaryńską. Przejście pod Wisłą jest tylko dodatkiem do właściwej funkcji tunelu - są nim poprowadzone rury, którymi tłoczona jest woda ze studni do Wodociągu Praskiego.
Nazwa ujęcia nawiązuje do nazwy studni stojącej na środku dawnego placu jurydyki Tłomackie. Zaprojektowana przez Szymona Bogumiła Zuga w 1786 r. stoi po dziś dzień pomiędzy szklanymi przystankami stojącymi na trasie W-Z. W Warszawie była jeszcze trzecia „Gruba Kaśka” – taką nazwę nosił sąsiadujący z XVIII-wieczną studnią bar mieszczący się w pawilonie, w którym obecnie znajdują się restauracje Pizza Hut, KFC i kawiarnia Starbucks.
Mapa
Fotografia:
Ujęcie wody "Gruba Kaśka" - Wikimedia Commons
