13 listopada 1945
Pierwszy powojenny neon zabłysnął w Warszawie już w listopadzie 1945 r. Jednak na powrót feerii neonowych świateł, podobnej do tej zdobiących miasto przed 1939 r. trzeba było czekać dopiero aż do końca lat 50-tych.
Lakoniczna notatka w Życiu Warszawy z 1945 r. w dziale „Dzień odbudowy” głosiła:
„Przy ul. Zamoyskiego na budynku fabryki E. Wedla rozjarzył się pierwszy napis neonowy barwy ciemno-niebieskiej. Obok zmontowana została efektowna ornamentacja w trzech barwach: czerwonej, zielonej i niebieskiej.”
Po nim powoli zaczęły się pojawiać kolejne nieliczne neony. W przeciwieństwie jednak do przedwojennych, które pełniły głownie funkcję reklamową i były montowane przez prywatnych przedsiębiorców, pierwsze neony powojenny były głównie szyldami informacyjnymi. Neony pojawiły się budynkach dworców, budowanych na przełomie lat 40 i 50-tych kinach, czy budynkach użyteczności publicznej. Dopiero po 1956 r. rozpoczęło się masowe zdobienie budynków kolorowymi ornamentami. Miasto po zmroku zaczynało być coraz bardziej kolorowe, oświetlane zarówno przez niewielkie instalacje nad witrynami sklepów, jak i wielkoformatowe reklamy montowane na dachach budynków. Podobnie jak w przypadku przedwojennych neonów – część z nich była animowana. W Al. Jerozolimskich „napełniał się” kieliszek będący częścią neonu Coctail-baru, a na pl. Konstytucji siatkarka rzucała piłką. Wiele z instalowanych wówczas neonów cieszyło oko interesującym projektem – była nim zarówno krowa przy barze mlecznym na ul. Kruczej, jak i sznur jaskółek będący częścią neonu Mody Polskiej przy ul. Marszałkowskiej.
O tym jak istotnym elementem wystroju miasta stały się neony może świadczyć liczba zdjęć, jakie ukazały się w prasie, m.in. w Tygodniku Stolica. W przypadku wielu neonów, to tylko dzięki tym fotografiom można przypomnieć sobie jak wyglądała rozświetlona różnokolorowymi rurkami Warszawa. Ze względu na zdarzające się począwszy od jesieni 1975 r. niedobory w dostawach prądu, coraz więcej neonów było okresowo wygaszanych. Nieużywane, coraz bardziej zapominane i niszczejące były demontowane. Wiele z nich przepadło bezpowrotnie po 1989 r. Dopiero na początku XXI wieku rozpoczął się wzrost zainteresowania warszawskimi neonami. W efekcie powstało Muzeum Neonów, gromadzące obecnie ponad 200 warszawskich neonów. Udało się także wyremontować niektóre zachowane, „kultowe” neony, a także na ulicach miasta zaczęły się pojawiać nowe instalacje – wśród nich neon semaforowy Domu Spotkań z Historią, zainstalowany przy wejściu do budynku w 2016 r.
Powojenne warszawskie neony - film prod. Fundacji Warszawa1939.pl
Neony przedwojennej Warszawy - film prod. Fundacji Warszawa1939.pl
Źródło:
Jarosław Zieliński, Izabela Tarwacka, NEONY - ulotny ornament warszawskiej nocy, Warszawa 2010.
Fotografia:
Neony na okładce tygodnika Stolica - Fot. Zbyszko Siemaszko
