18 października 1881
Budowa sieci tramwajów konnych była jedną z ważniejszych inwestycji zrealizowanych w czasie prezydentury Sokratesa Starynkiewicza. Nowe linie tramwajowe znacznie lepiej służyły mieszkańcom niż konny tramwaj należący do dyrekcji kolei żelaznych.
Wprawdzie pierwszy tramwaj wyjechał na ulice miasta w 1866 roku, ale dopiero rok 1881 był momentem przełomowym w rozwoju tego środka komunikacji w Warszawie. Wtedy to uroczyście uruchomiono kursowanie tramwajów konnych należących do spółki Sociéte Generale de Tramways - Tramways Varsoviens. Spółka, zwana w skrócie Towarzystwem Belgijskim, wygrała rozpisany w 1880 roku konkurs i rozpoczęła budowę nowych linii. Docelowo miała wchłonąć też w swoje struktury linię tramwaju powstałego z inicjatywy Głównego Towarzystwa Dróg Żelaznych Rosyjskich w 1866 roku.
Pierwszy wóz przejechał ulicami miasta we wtorek 18 października 1881. O godz. 13.00 symbolicznego przecięcia wstęgi dokonał prezydent Sokrates Starynkiewicz, po czym wagon oznaczony nr 1 z dostojnymi gośćmi wyruszył z zajezdni przy ul. Sierakowskiej (nieopodal pl. Muranowskiego). „Wóz kierowany wprawną ręką toczył się szybko i gładko, witany po drodze życzliwie przez licznych przechodniów”. Z placu Muranowskiego trasa wiodła ulicami Nalewki, Świętojerską, Nowiniarską, Długą, Kilińskiego, Podwalem, Krakowskim Przedmieściem i Nowym Światem. Po krótkim postoju na placu Trzech Krzyży uczestnicy inauguracyjnego kursu dojechali Alejami Ujazdowskimi do Doliny Szwajcarskiej, gdzie wysiedli. O godz. 15-tej rozpoczęło się regularne kursowanie tramwajów – trasa biegła niewiele dalej – po skręcie w ulicę Bagatela tramwaje dojeżdżały do pętli przy rogatkach Mokotowskich na obecnym placu Unii Lubelskiej.
Jak informował Kurjer Warszawski: „Wagony przedstawiają się okazale, konie silne i rosłe, zakupione na jednym z jarmarków krajowych ze stad rosyjskich, ciągną szparko i bez wahania”.
W ciągu dwóch lat od uruchomienia rozbudowująca się sieć tramwajów liczyła 21,5 km., w jej skład wchodziła też przejęta w 1882 roku linia „kolejowa”. Po szynach kursowały wagoniki jeżdżące na jedenastu liniach oznaczonych kolorami (np. linia biała, czerwona, zielona), bądź ich kombinacjami (np. czerwono-żółta, biało-zielona). Wagoniki występowały w dwóch wersjach – letniej i zimowej.
W ciągu kolejnych lat nastąpił dalszy rozwój sieci oraz zwiększenie liczby tras i obsługującego je taboru. W 1899 roku przedsiębiorstwo zostało od Belgów przejęte przez magistrat, na 17 liniach kursowało wówczas ponad 230 wagoników. Sieć tramwaju konnego funkcjonowała jeszcze przez 9 lat, do 1908 roku kiedy to uruchomiony został tramwaj elektryczny.
Fotografia:
Kartka pocztowa z końca XIX wieku - Źródło: Library of Congress
